Za oknem lato, więc temat betonozy w polskich miastach wraca jak bumerang. Prezydent Katowic chwali się zasadzeniem 50 drzew i lokalami gastronomicznymi na ulicy, która wcześniej służyła jako parking dla samochodów. Ciężko, więc nie zadać pytania jak powinno przebiegać odbetonowanie polskich miast?

Co oznacza betonoza w centrach miast?

Wraz z procesem urbanizacji w polskich miastach powstało wiele nowych nieprzepuszczalnych powierzchni. Mowa m.in. o betonowych placach, parkingach, zwartej zabudowie czy wielkopowierzchniowych obiektach usługowych. 

Dlaczego zieleń  w centrach miast jest tak ważna? Nadmierna ilość powierzchni uszczelnionych, niedobór roślin oraz szybkie odwadnianie przez zbiorcze systemy kanalizacji przyczyniają się do powstawania albo zwiększenia skali negatywnych zjawisk. W tym przypadku mowa o m.in. miejskiej wyspie ciepła , potęgowaniu fal upałów oraz powodzi błyskawicznych czy lokalnych podtopień. 

Oprócz tego nieprzepuszczalne powierzchnie zatrzymują energię, która utrudnia roślinom funkcjonowanie i spełnianie funkcji przeciwdziałania skutkom zmian klimatu. Betonoza w centrach miast wpływa również na spadek jakości powietrza, ponieważ sucha i nagrzana powierzchnia przyczynia się do zwiększenia udziału ilości pyłu i innych szkodliwych dla zdrowia ludzi substancji chemicznych.

Zieleń miejska pozwala łagodzić temperatury w miastach czy prawidłowo gospodarować wody opadowe, nawet na obszarach silnie zurbanizowanych. Wycinanie drzew i redukcja terenów zielonych na terenach mieszkalnych powoduje znaczny wzrost temperatury. 

• Maladaptacja, dewitalizacja, betonoza – zmory polskiej urbanistyki

Katowice walczą z betonozą czy tylko udają?

Ulica Dworcowa w centrum Katowic przeszła sporą modernizację. Inwestycją pochwalił się prezydent miasta, na swoim profilu w mediach społecznościowych. 

– Jeszcze w 2019 r. zastawiona samochodami – dzisiaj jest popularnym deptakiem, gdzie możemy odpocząć przy fontannie lub korzystając z oferty lokali gastronomicznych „Zamiast aut pojawiła się zieleń – nasadziliśmy ponad 50 drzew. Tak zmieniamy Katowice – napisał Marcin Krupa na facebooku.

50 drzew, fontana, lokale gastronomiczne, a zamiast asfaltu kostka brukowa. Czy tak powinno przebiegać odbetonowanie centrów polskich miast?

Pod opublikowanym przez prezydenta Katowic postem na facebooku pojawiło się mnóstwo rzeczowych komentarzy. Ludzie doceniają metamorfozę ulicy dworcowej, jednak czują również niedosyt, że zdecydowano się na posadzenie tak małej ilości roślin.

– Jest lepiej, ale chyba spokojnie mogło być jeszcze bardziej zielono – ten deptak mógł być jeszcze węższy,żeby zmieściło się więcej krzewów i bylin okrywowych – napisała jedna z użytkowniczek.

– Ogólnie na pewno lepiej niż było, ale można było od razu zrobić więcej. Przede wszystkim za dużo betonu, za mało zieleni. Wybrany gatunek drzew praktycznie nie daje cienia, bo nie ten typ korony. Dużo roboty zrobiły ogródki – napisał inny użytkownik.

– Zdjęcie pierwsze pt. „Samochody na asfalcie”. Zdjęcie drugie pt. „Ludzie na betonie” – skomentował jeszcze inny użytkownik pod postem prezydenta Katowic.

• „Szczerbate” krawężniki – prosta metoda na zatrzymywanie wody i bujną zieleń w mieście

Jak odbetonować miasta?

Przykład Katowic pokazuje, że walka z betonozą nie może sprowadzać się jedynie do sadzenia nowych drzew czy innych roślin. Oprócz tego modernizacja terenów w centrum polskich miast powinna skłaniać władze do zagospodarowania tej przestrzeni w bardziej korzystną dla środowiska formę.

– Takie przestrzenie potrzebują odnowienia co jakiś czas, więc może jest to dobra okazja, by np. zasadzić tam drzewa czy inną roślinność. Poza tym, sam granit może być bez większych problemów ponownie użyty w innym miejscu. Najgorsze jest jednak postawienie betonowych donic np. z drzewami. Nie dość, że same donice są często dużych rozmiarów i mogą utrudniać pieszym poruszanie się, to jednak nie są na tyle duże, by drzewo mogło wypuścić korzenie i się rozrosnąć – mówi w rozmowie z PAP dr hab. Agata Twardoch, urbanistka.

Sposoby na zmianę infrastruktury miejskiej w myśl walki z betonozą mogą sprowadzać się do różnych pomysłów. Jednym z ciekawszych są „szczerbate” krawężniki. Rozwiązanie to wprowadził w ubiegłym roku Gdańsk. To prosty sposób na zatrzymywanie w glebie wody opadowej, szczególnie w czasie ulew, które sieją spustoszenie w polskich miastach. 

Innym bardzo prostym sposobem jest rzadsze lub nawet na niektórych terenach zupełne zaprzestanie koszenia trawy. Dzięki temu zapobiega się tworzeniu tzw. miejskiej wyspy ciepła, czyli zjawisku polegającemu na podwyższeniu temperatury w mieście w stosunku do terenów je otaczających.

Oczywiście to tylko niektóre sposoby z walki betonozą. Pewne, jednak jest, że do realizacji tego celu potrzebne są przemyślane i skuteczne pomysły. Prowizoryczne odbetonowywanie centrum miast, tak jak w przypadku ulicy Dworcowej w Katowicach to droga właściwie donikąd.

• Wiedeń ma już swoją pierwszą superdzielnicę

Źródło: Facebook, PAP, gov.pl

Fot: Canva, Facebook

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.