O ekosystemie mówimy wówczas, gdy mamy na myśli pewien obszar środowiska pełnego harmonii i równowagi. W każdym takim systemie ekologicznym, wodnym lub lądowym, dochodzi do ciągłej wymiany energii pomiędzy poszczególnymi organizmami. Ekosystem to trwały i stabilny układ, który ma kluczowe znaczenie dla każdej istoty na Ziemi.

Ekosystem – czym jest?

Ekosystem jest złożonym układem ekologicznym, który powtarza się i występuje w tym samym typie środowiska. W poszczególnych ekosystemach tworzą się warunki, w których mogą bytować wszelkie organizmy. Z kolei wszystkie te powiązane ze sobą gatunki tworzą biocenozę. Ekosystem jest więc harmonijnym i zrównoważonym układem, charakteryzuje go stabilność, trwałość i długowieczność. Wielkości ekosystemów są rozmaite, ponieważ mogą wynosić od kilku metrów kwadratowych (np. źródła) do setek, a nawet tysięcy kilometrów kwadratowych (tajgi, stepy). Wyróżnić można naturalne ekosystemy lądowe i wodne oraz te, które zostały poddane działaniom człowieka – półnaturalne lub sztuczne.

Funkcjonowanie ekosystemu, np. leśnego wiąże się z procesami przenoszenia materii i energii z jednego organizmu do drugiego. Ten proces można porównać do analogicznego produkowania i konsumowania dóbr. Producentem wszelkich zielonych dóbr są rośliny, liście, drzewa i korzenie.

Przykłady ekosystemów:

• rzeka
• las
• sady
• łąki
• jeziora itd.

Apel do krajów UE – tak dla OZE, nie dla spalania drewna

Aby utrzymać dany ekosystem w naturalnym i jak najmniej zmienionym stanie, należy zostawić go samemu sobie, czyli nie ingerować zanadto w jego samoregulujące procesy. Jednak wraz z rozwojem ery przemysłowej, zaczęto intensywnie eksploatować poszczególne ekosystemy i wpływać na nie.

Wpływ człowieka na ekosystem

Jeżeli na danym terenie przyrodniczym działał człowiek, wówczas można mówić o ekosystemie półnaturalnym (niektóre lasy i łąki) lub sztucznym – są to przykładowo na parki, plantacje, szkółki, czy pastwiska. Nadmierne użytkowanie danych terenów przyczynia się np. do wyjaławiania gleby z soli mineralnych. Ekosystem poddany nagłym zmianom struktury i funkcjonowania traci swój pierwotny charakter. Zmniejszanie powierzchni leśnych to także wynik zmian klimatu. Z kolei kwaśne deszcze mogą przyspieszać wymywanie składników mineralnych z gleby.

Człowiek, naruszając dany ekosystem, wpływa nie tylko na zmniejszenie lesistości, czy inne zmiany np. w wodnym ekosystemie, ale i przyczynia się do wyginięcia gatunków żyjących w danym ekosystemie. Głównymi ofiarami działalności człowieka w swoim własnym środowisku są leśne ssaki. W wodnym środowisku eliminowane są z kolei ryby, a także i inne ssaki. Kolejno bezpowrotnie giną dane gatunki, a inne stają w obliczu krytycznego zagrożenia wyginięcia.

Gatunki, które wyginęły w 2020 roku

Żywy ekosystem – las

Do niedawna lasy były ekosystemami dominującymi na globie. Każdego roku powierzchnia lasów zmniejsza się. Nawet jeśli na miejsce wyciętych drzew zasadza się nowe, proces ich wzrostu jest długotrwały. 

Rośliny i drzewa oddychają, odżywiają się, rosną i rozmnażają – zupełnie jak wszystkie inne istoty żywe. Większa część biosfery jest zależna od zielonych roślin, dzięki którym może istnieć życie. Biosfera to z kolei system zamknięty, w którym istnieje równowaga poszczególnych substancji. Motorem cyklu życia jest zaś Słońce.

Każdy ekosystem składa się także z materii żywej i martwej w postaci liści i gałęzi. Każda warstwa roślinna w leśnym ekosystemie, posiada szczególną dla siebie faunę i florę. Ekosystemy leśne są zamieszkiwane pionowo, na całej swojej wysokości – od ziemi do najwyższych koron drzew. Ekosystem ma zazwyczaj czteropoziomową strukturę pokarmową (środowisko abiotyczne, producentów, konsumentów i reducentów). Nawet najmniejsze żyjątka mają swoją rolę w ekosystemie – np. pierścienice, czyli bezkręgowce, pełnią ważne funkcje w glebie,  użyźniając ją. 

Biomasa, czyli podstawa ekosystemu

Dobrym sposobem na opisanie całościowo ekosystemu jest definicja biomasy, określająca ilość obecnej materii żywej. Biomasę ekosystemu określa się najczęściej w stosunku do masy roślin (t/ha/m2). Ilość biomasy jest zmienna w zależności od sezonu.

Chronić przyrodę

Bez wątpienia w obliczu dzisiejszych przemian środowiska potrzebna jest zmiana relacji człowieka do przyrody. Jak wynika nie tylko z filozofii i estetyki przyrody, ale i z naszej codzienności, człowiek jest również częścią natury, dlatego powinien dbać o ekosystem, w którym sam żyje. Pamiętajmy, że przyroda istnieje nie dzięki działaniu człowieka, jest miejscem, które funkcjonuje niezależnie. Natura jest wolna i dzika, nie warto tego zmieniać.

źródło: L. Abbadie, M. Baudouin, Las środowisko żywe, encyklopediapwn.pl

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.