Założenia gospodarki o obiegu zamkniętym dotyczą każdego z nas, ponieważ mają związek z naszymi codziennymi wyborami i sposobem postępowania. Segregacja i odpowiedzialne zarządzanie odpadami pomagają walczyć z marnowaniem, nadkonsumpcją i zaśmiecaniem środowiska.

Czym jest gospodarka o obiegu zamkniętym?

GOZ to rodzaj gospodarki cyrkularnej, której założeniem jest rozsądne i efektywne zarządzanie surowcami i odpadami. Maksymalizując ilość produktów wyprodukowanych z przetworzonych surowców, redukuje się ilość odpadów nieprzetwarzanych, które często zalegają w środowisku lub muszą być zniszczone na przykład poprzez spalanie. Czyli mówiąc wprost – im więcej wykorzystamy przedmiotów z recyklingu, tym będzie czyściej naokoło nas. 

Jednym z procesów, który doskonale obrazuje działanie GOZ, jest właśnie recykling i upcykling. Zużyte produkty takie jak opakowania, butelki, odpady z tworzyw sztucznych, szkło, spodnie, bluzy, a nawet panele fotowoltaiczne można przetworzyć ponownie i zrobić z nich nowe produkty. Upcykling to proces, w którym przetworzone materiały zyskują większą wartość. Zobacz np. ten polski hotel zrobiony z kontenera. Na co dzień staramy się segregować śmieci, wrzucając je do odpowiednio przyporządkowanych pojemników. Jednak często nie mamy świadomości, czy dany produkt będzie mógł zostać ponownie przetworzony. 

Założenia gospodarki o obiegu zamkniętym opierają się na trzech filarach:

• reuse – wykorzystaj ponownie
• reduce – zredukuj
• recycle – przetwórz

Dlaczego warto i po co nam GOZ?

Jednymi z założeń modelu gospodarki o obiegu zamkniętym jest poprawa stanu środowiska i wód – wiele odpadów nieprzetworzonych ląduje w nieodpowiednich miejscach, jak np. parki, lasy, jeziora. W wodach gromadzą się niezliczone ilości mikroplastików, czyli małych, prawie niedostrzegalnych cząstek, które są zgrozą dla całej fauny i flory. 

Założenia GOZ są związane z mniejszym zużyciem surowców i redukcją powstających odpadów, a tym samym zużywa się mniej energii potrzebnej do produkcji nowych materiałów od zera. Dalszą konsekwencją zminimalizowania tej energii, jest mniejsza emisja, czyli czystsze środowisko. GOZ jest więc złożonym procesem, w którym dominują ekologiczne postawy i świadome wybory.

Jakie surowce należą do GOZ?

Surowce, wpisujące się w założenia gospodarki o obiegu zamkniętym to czyste (czyli oczyszczone z zabrudzeń materiały), które można poddać recyklingowi. Są wśród nich:

• szkło (surowiec, który można przetwarzać w nieskończoność)
• metal (aluminium to także surowiec o nieskończonych możliwościach recyklingu)
• papier
• plastik 
• elektrośmieci, a w tym baterie (oddane do odpowiedniej jednostki mogą zostać ponownie przetworzone)
• bioodpady (można uznać za część gospodarki o obiegu zamkniętym, ponieważ w procesie fermentacji mogą służyć do wytwarzania gazu, a potem energii)

Rozszerzona odpowiedzialność producenta (ROP)

ROP, czyli regulacje, które mają na celu zmniejszyć ilość odpadów nienadających się do przetworzenia (w tym zabrudzonych), zakłada stosowanie bardziej przyjaznych środowisku opakowań. Mogą to być na przykład biodegradowalne produkty lub te, które nadają się do recyklingu. W Polsce mamy coraz więcej takich inicjatyw.

Od początku lipca 2021 roku obowiązuje zakaz wprowadzania na rynek plastikowych sztućców, talerzy, kubków, czy słomek. Co jeszcze niesie ze sobą dyrektywa plastikowa i czy Polska przygotowała się do jej wprowadzenia? Przeczytaj o niej więcej tutaj.

“Plastik to nowy węgiel”. Zanieczyszczenie plastikiem groźniejsze niż elektrownie węglowe?

GOZ rozpoczyna się najpierw w procesie pozyskiwania surowców, a potem podczas doboru odpowiedniego tworzywa w danym zakładzie produkcyjnym. To,  w co zostanie zapakowany nasz produkt, który zdejmujemy z półki lub odbieramy od kuriera, zależy od producenta i jego decyzji dotyczącej  np. opakowania.

W walce o czystszą planetę biorą udział wszyscy jej mieszkańcy. Ale to na wysokich szczeblach politycznych decyduje się o realnych zmianach w prawie, które jeśli nadejdą, mogą zmienić dane zjawisko na wielką skalę. Wydaje się, że sprzymierzeńcem GOZ jest ostatnia decyzja UE, która dotyczy wprowadzenia podatku za plastikowe surowce. 

Dyrektywa plastikowa właśnie weszła w życie

Przyszłość GOZ w Polsce i w Europie

Unia Europejska zakłada, że dzięki zasadom gospodarki obiegu zamkniętego, recyklingowi i innym, zrównoważonym modelom biznesu będzie można osiągnąć lepszą i bardziej ekologiczną przyszłość dla wszystkich mieszkańców. Tzw. zielona gospodarka zapewni nowe miejsca pracy, ponieważ kwestia odpadów jest nierozerwalnie związana z naszym codziennym życiem. Korzystając z możliwości, jakie daje GOZ, możemy zamieszkać w czystszym i mniej nastawionym na konsumpcję świecie. GOZ to także walka z marnowaniem.

Skoncentrowanie się na recyklingu i innych, ekologicznych modelach biznesu będzie w najbliższym czasie kluczowe dla osiągnięcia zrównoważonego wzrostu. Wstępne szacunki UE wskazują na to, że do 2020 r. możliwe jest utworzenie 20 mln miejsc pracy w zielonej gospodarce. Ze względu na coraz większy popyt w gospodarkach krajów rozwijających się, ceny surowców i energii będą rosnąć. Jednocześnie śmieci są stałym i „odnawialnym” źródłem surowców i energii, z których nasza gospodarka może i powinna korzystać.

Daj drugie życie przedmiotom i korzystaj z surowców, które powstały z recyklingu. Wymieniaj, reperuj, oddaj, jeśli już nie korzystasz z danego przedmiotu.

Pierwsza na świecie polska kładka z upcyklingu turbin wiatrowych

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.