Mija rok czasu od momentu, kiedy Parlament Europejski dał 3 lata państwom członkowskim na wyłączenie z handlu jednorazowych produktów z tworzyw sztucznych. Jednak to tylko – o ironio – kropla w morzu! W oceanach pływa plastik nie tylko z Europy, ale i z Ameryki, Afryki, Azji oraz Oceanii. Jest w różnej postaci: butelek, torebek, opon, koszyków, zabawek, granul, odłamków. W filmie „A Plastic Ocean” przedstawiono wszelkie możliwe formy plastiku, które znajdziemy w wodach morskich oceanicznych. Kto jest zdania, że to “nas nie dotyczy”, ponieważ Polska nie ma dostępu do wody oceanicznej, proponujemy wyprawę na Bałtyk, wzorowaną na tej z filmu. 

Film “A Plastic Ocean” powstał w 2016 roku, zanim w internecie pojawiła się inicjatywa sprzątania terenów w pojedynkę ze zdjęciami “przed i po” i zanim Boyan Slat uruchomił w pełni sprawny przechwytywacz (zobacz tutaj i tutaj).Tak naprawdę od kilkudziesięciu lat morskie ekosystemy otrzymują od nas miliony ton plastiku – ok. 8 milionów ton rokrocznie. W wodzie już skumulowanych będzie ponad 150 milionów ton tworzyw sztucznych. Taka ilość zapewniła twórcom filmu kompletne udokumentowanie każdej z możliwej formy plastiku, jaką można znaleźć w oceanie oraz co się z nim dzieje w środowisku. W tym filmie Ziemia wygląda jak jedno wielkie wysypisko śmieci.

Karma wraca – Wielka Pacyficzna Plama Śmieci

Wielka Pacyficzna Plama Śmieci to niestety największe nagromadzone zanieczyszczenia środowiska morskiego zawieszone w wodzie. Wieloryby, ryby, ptaki nie odróżniają tych śmieci od swojego naturalnego pożywienia. Na naszym portalu znajdziecie wiele tekstów na temat o śmierci zwierząt, które zmarły z zatrucia odpadami, np.: W brzuchu ciężarnej samicy wieloryba znaleziono 22 kilogramy plastikowych odpadów, 40 kilogramów plastikowych śmieci znaleziono w brzuchu martwego wieloryba.

W filmie „A Plastic Ocean” zobaczycie, jak ta śmierć wygląda. Przykładowo – rodzice piskląt burzyków karmią młode plastikiem, które wyłowily na żerowaniu. Ponieważ ptaki go nie mogą strawić, z ich żołądka robi się „worek na śmieci”. Młode burzyki są obciążone i umierają. Twórcy filmu podają, że przynajmniej 90 proc. żyjących ptaków morskich w swoim życiu zjadło już plastik. Obliczono, że w 2015 roku 693 gatunki zwierząt ucierpiały przez zanieczyszczenie plastikiem. U 267 zauważono jego obecność wewnątrz organizmów.

“Co wyślemy, do nas wróci…” – plastik i mikroplastik

Plastik w pewnym stopniu rozpuszcza się do mikroplastiku – mieszaniny różnego kształtu materiałów w postaci fragmentów, włókien, elipsoid, granulek, śrutu, płatków o wielkości w zakresie od 0,1 μm do 5 mm (definicja przyjęta przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności).

Wyznaczono dwie grupy jego rozkładu. Mikroplatik pierwotny: włókna z ubrań (stanowi 35 poc. zanieczyszczenia mikroplastikiem); wytarta guma z opon (z kanałów spływa do wód – 28 proc.); pył miejski (24%), odpryski z farb (10 proc.), a nawet kosmetyki (2 proc.). Mikroplastik wtórny – powstający w wyniku rozpadu śmieci. Szacuje się, że zanieczyszcza światowe wody w 69 – 81 proc. Tak drobne cząsteczki znaleziono również wodzie kranowej i powietrzu. Choć nie zaobserwowano masowych powikłań wywoływanych zatruciem mikroplastikiem, nie oznacza to, że nie ma problemu.

Dotychczas trujące substancje z plastiku reprezentował bisfenol A (BPA). Ludzki organizm traktuje go jak estrogen. Zaburzenia hormonalne są szczególnie niebezpieczne dla dzieci. Obecnie w Unii obowiązują częściowe regulacje dotyczące dopuszczalnej obecności BPA w plastikowych produktach – od 2011 roku nie może się znajdować w butelkach dla dzieci i niemowląt. Część krajów Europy Zachodniej wprowadziła też własne restrykcje.

Walka z plastikiem

Plastik nadal jest produkowany jako materiał bardzo użyteczny. Zdrowe i wegańskie danie zapakowane w stryropian, sałatka w plastikowej miseczce, w sklepach obok woreczków wielokrotnego użytku torebki foliowe. Najtrudniejsza sytuacja jest w krajach wyspiarskich i gęsto zaludnionych, do których plastik jest importowany i produkowany. Osiedla toną w śmieciach, które stają się częścią krajobrazu. Państwa jedne po drugim zakazują stosowania jednorazowych plastikowych produktów (Bangladesz był pierwszym w 2002, od października 2019 Indie zakazały obrotu jednorazowych torebek foliowych, Chiny chcą to osiągnąć do 2022 roku, UE planuje, aby do 2021 nie było już w handlu jednorazowych plastikowych produktów), ale to tylko obcięcie jednej gałęzi napływu plastikowych produktów.

Według Międzynarodowego Centrum Praw Środowiskowych w 2019 roku plastikowa gospodarka odpowiada za takie same emisje, co 189 elektrowni węglowych. Plastik w obecnym modelu globalnej gospodarki  linearnej jest niemal niezastąpiony. Czy światowa gospodarka mogłaby zatrzymać się ,tak jak teraz w trakcie epidemii koronawirusa, na kilka tygodni, aby kilka miliardów ludzi posprzątało Ziemię?

Plastik w Polsce

#zostańwdomu i nie śmieć! ???????????? https://t.co/SCjLUEsxaf

— ŚwiatOZE.pl (@SwiatOZE) April 1, 2020

Jak Podaje WWF Polska, 56 proc. śmieci, które można znaleźć na bałtyckich plażach są plastikowe. W naszym morzu można znaleźć 810 ton wolnopływających sieci. 80 proc. odpadów z lądów trafia do morza.

Źródła: europarl.europa.eu, wwf.pl, green-projects.pl, ekonsument.pl, polityka.pl, naturalnieozdrowiu.pl

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.