Pompy ciepła są nowoczesnymi, w pełni zautomatyzowanymi, urządzeniami grzewczymi, których stosowanie wpływa na ograniczenie zużycia paliw konwencjonalnych, a także redukcję kosztów ogrzewania budynku. We wcześniejszych artykułach zwracaliśmy uwagę na wpływ źle dobranego źródła oraz mocy pompy ciepła na późniejsze wyniki pracy. Teraz chcemy przedstawić błędy popełniane przez właścicieli systemów grzewczych opartych o to urządzenie podczas jego eksploatacji. Gdyż wymierne korzyści przynoszą jedynie te systemy, których użytkowanie odbywa się we właściwy sposób.

Błędy spotykane na wszystkich etapach cyklu życia systemu mogą powodować jego niewłaściwą pracę, a nawet być powodem uszkodzeń jego elementów. O nieprawidłowościach na etapie projektowania dolnego źródła montażu odpowiedniej wielkości pompy już pisaliśmy, skupimy się zatem na błędach i zaniechaniach często popełnianych podczas eksploatacji układów grzewczych z pompą ciepła. Niestosowanie się do zaleceń producenta, czy też instalatora może być przyczyną wielu problemów. Zachęcamy więc do zapoznania się z powszechnymi przypadkami, które wpływają na niewłaściwa pracę całego systemu grzewczego.

Pierwszym w podstawowych błędów jest niewłaściwa eksploatacja terenu nad instalacją poziomych gruntowych wymienników ciepła. Obszar znajdujący się ponad całym układem dolnego źródła nie powinien być pokryty utwardzoną nawierzchnią, nie należy również sadzić tam drzew o głębokim ukorzenieniu, co mogłoby doprowadzić do uszkodzenia instalacji. Bezwzględnie nie może to być również obszar przeznaczony pod wszelkie uprawy. Aby zapewnić regenerację gruntu na odpowiednim poziomie powinien być on wystawiony na swobodne oddziaływanie promieniowani słonecznych. Niekorzystnie na proces regeneracji wpływa również pokrywanie takiego gruntu kostką brukową, płytami chodnikowymi, betonem, asfaltem lub inną powierzchnią blokującą wnikanie promieni słonecznych oraz opadów atmosferycznych. Mogłoby to doprowadzić do szybkiego wychłodzenia gruntu, co wpłynęłoby na efektywność pracy pompy ciepła.

Problemy w eksploatacji może również spowodować brak okresowych kontroli cieczy roboczych (zwykle wodne roztwory glikolu). Podczas takiej kontroli należy sprawdzić chociażby stężenie jonów wodorowych – od nich zależy odczyn czynnika roboczego, bada się także rezerwę alkaliczną oraz gęstość roztworu. Jest to tak ważne, ponieważ pod wpływem panujących zmiennych warunków zewnętrznych może dojść do destrukcji czynnika, co spowodowane jest również zachodzącymi przemianami chemicznymi podczas użytkowania.

Również zaniedbanie lub nieprawidłowe uzupełnianie ubytków czynnika roboczego powoduje zagrożenie dla bezawaryjności urządzenia. Ważne dla prawidłowego działania całego systemu jest regularne uzupełnianie niedoborów. Należy jednak pamiętać, aby dolewać do układu czynnika o tym samym stężeniu i pod żadnym pozorem nie uzupełniać wodą, gdyż spowoduje to rozcieńczenie i zmieni właściwości cieczy. Zmniejszenie stężenia glikolu w roztworze skutkuje obniżeniem temperatury krzepnięcia cieczy roboczej i zwiększeniem prawdopodobieństwa jej zamarznięcia. Przy czym zmiana stężenia może wystąpić punktowo, nie koniecznie rozłoży się równomiernie. Spowoduje to konieczność rozkopania działki w celu znalezienia miejsca awarii oraz trzeba będzie wymienić cały roztwór.

Podczas pierwszych sezonów użytkowania gruntowej pompy ciepła zauważalne są wyjątkowo wysokie koszty eksploatacji, za co często obwiniany jest instalator. Jednak należy zdać sobie sprawę, że jest to zjawisko naturalne, bowiem każdy nowy budynek zawiera wiele wilgoci technicznej, czyli wody, która jest składnikiem betonu, tynków oraz zapraw. Ogrzewanie budynku podczas pierwszych sezonów musi dodatkowo usunąć tę wilgoć, co zwiększa zapotrzebowanie na ciepło. Kiedy pompa ciepła jest dobrana optymalnie do wyliczonego zapotrzebowania (nieuwzględniającego suszenia wilgoci) właśnie na początku eksploatacji nieco traci ona na sprawności, a przez to rosną rachunki za elektryczność. Jednak w późniejszych okresach się to normuje i pompa ciepła pracuje prawidłowo. Ponadto jest to mankament, który dotyczy wszystkich systemów grzewczych.