Upał i susza w całej nie tylko doprowadziły do ogromnych pożarów w Grecji i Szwecji, gdzie walkę z ogniem wspierają polscy strażacy, ale też rekordowo wysokich cen energii elektrycznej. Najdrożej w regionie wciąż jest jednak w Polsce – wylicza portal WysokieNapiecie.pl. Energetyka jest jedną z pierwszych dziedzin, która odczuwa już zmiany klimatu.

Norwegia, dzięki ogromnej liczbie elektrowni wodnych, przez lata była najtańszym dostawcą energii elektrycznej w Europie, ale zmiany klimatu i nowe technologie w energetyce właśnie zmieniają układ sił na kontynencie. Za dostawy energii elektrycznej w czwartek płacono w Norwegii rekordowo wysokie ceny jak na tę porę roku. Dużo taniej było za to w Niemczech, które eksportowały ogromne ilości energii elektrycznej z paneli słonecznych.

Susza i wzrost cen paliw podbijają ceny prądu

Z powodu suszy utrzymującej się w Skandynawii od miesięcy, a teraz także wyjątkowo wysokich temperatur, dochodzących nawet za kołem podbiegunowym do 30 st. C, w norweskich jeziorach jest o 40% mniej wody, niż zwykle. Da się to odczuć także w Polsce. Norwegia jest bowiem największym w Europie magazynem energii. Tamtejsze elektrownie wodne dostarczają prąd ościennym krajom wtedy, gdy ceny u sąsiadów są wysokie i pompują wodę ponownie w górę (zużywając energię elektryczną), gdy prądu w innych krajach jest pod dostatkiem, a jego ceny są niskie. Często energia z tamtejszych hydroelektrowni, przez Szwecję, trafia także do Polski za pomocą kabla pod dnem Bałtyku.

W tym roku wody w norweskich elektrowniach wodnych jest jednak zbyt mało. Nad całym kontynentem, jak zwykle przy wyżowej słonecznej pogodzie, nie ma też niemal zupełnie wiatru. Wczoraj wiatraki pracowały w UE średnio na niespełna 10% swoich możliwości (podobnie było w Polsce, choć kilka dni temu współczynnik ten spadł w naszym kraju nawet poniżej 1%). Z kolei elektrownie węglowe i gazowe, które w wielu krajach muszą pokryć szczyty zapotrzebowania, produkują prąd dużo drożej, niż przed rokiem. O połowę wzrosły bowiem ceny węgla kamiennego i gazu, a dodatkowo o ponad dwa razy podrożały uprawnienia do emisji dwutlenku węgla.

Zmiany klimatu podbijają zapotrzebowanie na energię

Fale upałów są nad Europą coraz częstsze. Rekordy średnich temperatur dla poszczególnych miesięcy bite są niemal każdego roku. Także dane Głównego Urzędu Statystycznego pokazują już zauważalny wzrost średnich temperatur w Polsce w ciągu kilku ostatnich dekad. Ze względu na zmiany klimatyczne ten trend prawdopodobnie jeszcze się pogłębi. To oznacza rosnące zapotrzebowanie na energię elektryczną do chłodziarek i klimatyzatorów, które stają się coraz popularniejsze nawet w krajach o umiarkowanym, do tej pory, klimacie.

Moc klimatyzatorów w Unii Europejskiej przekracza już 75 GW – wynika z danych Międzynarodowej Agencji Energii. To trzy razy więcej, niż wynosi letnie zapotrzebowanie na moc całej Polski w szczycie (o godz. 13:00), który z resztą w czerwcu – z powodu upałów – okazał się najwyższy w historii (przekraczając 23,5 GW). Według szacunków WysokieNapiecie.pl wzmożone zużycie energii elektrycznej do klimatyzowania i chłodzenia odpowiada w naszym kraju już za ok. 10% szczytowego poboru mocy w upalne dni i będzie rosnąć. Według MAE Europejczycy kupują dziś per capita więcej klimatyzatorów, niż mieszkańcy Bliskiego Wschodu.

Chłód z ciepła zamiast prądu

Jedną z możliwości rozwiązania rosnącego zapotrzebowania na prąd w upalne dni jest produkcja chłodu z… ciepła. W skrócie, ciepło jest wykorzystywane do schładzania wody za pomocą odparowywania (przy bardzo wysokim ciśnieniu woda paruje już w temperaturze 5 st. C, odbierając ciepło z systemu chłodzenia budynku).

Tego typu instalacje na razie można jednak policzyć w Polsce na palcach jednej ręki. Veolia w Poznaniu schładza w ten sposób swój biurowiec (w jednym procesie – trigeneracji – produkuje energię elektryczną, ciepłą wodę i chłód). Podobna instalacja na gaz ziemny schładza budynki Wrocławskiego Parku Technologicznego. Niedawno w stolicy Dolnego Śląska swoje Laboratorium Ciepła i Chłodu otworzyło także Fortum, które chcę tę technologię zacząć stosować w naszym kraju.

Dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej tego typu instalacji może pojawić się wkrótce więcej. NFOŚiGW wybrał w tamtym roku do dofinansowania m.in. produkcję ciepła i chłodu z geotermii w hotelu i termach Bania w Białce Tatrzańskiej oraz układ trigeneracji, o mocy 1,2 MWe i wartości niemal 7 mln zł, projektowany przez Veolię w podpoznańskim Buku.

Fotowoltaika także pomogłyby rozwiązać problem

Obok rozwijającej się dopiero w Polsce technologii produkcji chłodu z ciepła, drugim – i co ważne dostępnym od ręki – rozwiązaniem jest produkcja prądu na potrzeby klimatyzacji w panelach słonecznych. Panele fotowoltaiczne dostarczają bowiem prąd dokładnie wtedy, gdy rośnie zapotrzebowanie na chłód – w środku upalnego dnia. Jaki inwestycje w panele słoneczne rekomendowali eksperci w raporcie dla rządu po wprowadzeniu 20 stopnia zasilania, który do dzisiaj nie został ujawniony? O tym w dokończeniu artykułu na portalu WysokieNapiecie.pl

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.