W grudniu ubiegłego roku Sejm zniósł obowiązek uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew i krzewów, które rosną na nieruchomościach stanowiących własność osób fizycznych i są usuwane na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Wcześniej orzeczenie w tej sprawie wydał Trybunał Konstytucyjny, który wymóg uzyskania pozwolenia na wycinkę uznał za niezgodny z Konstytucją.

Wielu odetchnęło z ulgą, ponieważ przepisy stanowiące konieczność uzyskania pozwolenia na wycinkę drzewa wiązały się ze znaczną dolegliwością. Niestety, życie dopisało do zmian legislacyjnych, nowe istotne kwestie. Jedną z nich jest brak równowagi pomiędzy wartościami chronionymi przez Konstytucję, czyli ochroną środowiska, a prawem własności.

Adam Bodnar — Rzecznik Praw Obywatelskich wskazuje na istotne wady obecnych regulacji prawnych. Po pierwsze może się ona okazać swoistą pułapką na obywateli, którzy – przeświadczeni o całkowitej swobodzie w usuwaniu drzew i krzewów z należących do nich nieruchomości – mogą narazić się na odpowiedzialność za naruszenie odrębnych regulacji dotyczących ochrony przyrody (w szczególności – ochrony krajobrazu i ochrony konserwatorskiej).

Po drugie, usuwanie zadrzewień bez wątpienia wpływa negatywnie na jakość powietrza, a tym samym na zdrowie i życie ludzkie. Jednym z istotnych elementów przeciwdziałania zanieczyszczeniu powietrza powinno być zatem przeciwdziałanie zmniejszaniu się (w szczególności na obszarach miejskich) terenów zadrzewionych.

Zdaniem RPO organy ochrony przyrody należy wyposażyć w narzędzie, za pomocą którego mogłyby – w każdych okolicznościach – oceniać prawną dopuszczalność usunięcia drzew lub krzewów jeszcze przed dokonaniem wycinki.

Sensownym wydaje się też wprowadzenie obowiązku zgłoszenia usunięcia drzewa lub krzewu z przyznaniem organom ochrony przyrody uprawnienia do wniesienia – w rozsądnym terminie i w przewidzianych prawem przypadkach – sprzeciwu od zamiaru wycinki. Regulacja taka zmuszałaby osobę fizyczną do ustalenia legalności planowanego zamierzenia oraz gwarantowałoby możliwość zapobieżenia przypadkom wycinki wbrew obowiązującym regulacjom. Rozwiązanie zaproponowane przez Rzecznika Praw Obywatelskich stosowane jest już od wielu lat np. w prawie budowlanym.

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.