Organizacja WWF, wraz z partnerami z całego regionu Morza Bałtyckiego, napisała list otwarty. Ekolodzy apelują w nim do rządów regionu Bałtyckiego o działanie w ramach Komisji Ochrony Środowiska Morskiego Bałtyku, czyli tzw. Komisji Helsińskiej (HELCOM). Katastrofa ekologiczna może bowiem dotknąć także ekosystemu morskiego.

Międzynarodowy problem z polską rzeką

WWF domaga się, aby państwa podjęły wspólne działania, takie jak m.in. ciągły i długofalowy monitoring rzeki. Ekolodzy chcą także, aby zainicjowano prace nad wspólnym protokołem postępowania z podobnymi zdarzeniami w przyszłości. Swobodna wymiana informacji między ekspertami z całego regionu i odpowiedni system alarmowy mają zagwarantować odpowiednio wczesne podjęcie działań ochronnych.

Katastrofa w Odrze pokazuje, jak kruche są nasze ekosystemy. Teraz musimy wyciągnąć wnioski z tego doświadczenia i przyspieszyć wysiłki na rzecz poprawy stanu europejskich rzek poprzez zapobieganie i zmniejszanie zanieczyszczenia wody, barier i regulacji ich przepływu – mówi Johanna Fox, szefowa międzynarodowego programu Morza Bałtyckiego w WWF.

Bałtyk jest zagrożony, bo to do niego spływają wody z zatrutej rzeki. Ochroną Morza Bałtyckiego zajmuje się właśnie Komisja Helsińska, do przepisów której muszą stosować się wszystkie państwa graniczące z akwenem. Konwencja z 1992 zobowiązuje sygnatariuszy m.in. do:

• zmniejszenia eutrofizacji wód (zakwitania wód, przeciwidziałania m.in. rozwojowi sinic), która prowadzi do śmierci organizmów żywych,
• zabezpieczenia przed emisją substancji niebezpiecznych dla środowiska,
• ochrony różnorodności biologicznej.

Jakie są najważniejsze postulaty ekologów?

Apel o ratunek dla Bałtyku

WWF w liście do HELCOM stwierdza, że zatrucie Odry jest potencjalnie największą katastrofą ekologiczną na rzece w Europie. Ekolodzy nie są usatysfakcjonowani działaniami polskiego rządu. 

Jesteśmy zaniepokojeni opieszałą i nieadekwatną reakcją polskiego rządu i jego organów odpowiedzialnych za nadzór nad jakością wody i gospodarkę wodną. Jakość wody nie była systematycznie badana, pierwsze próbki zaginęły, a procedury ostrzegawcze i alarmowe Międzynarodowej Komisji Ochrony Odry przed Zanieczyszczeniem zostały wszczęte o przeszło dziesięć dni za późno. 

Ponadto – pomimo tego, że Odra uchodzi do Morza Bałtyckiego, które jest już znacznie skażone niebezpiecznymi substancjami, proaktywna komunikacja z właściwymi instytucjami w innych krajach bałtyckich była ograniczona. Jeżeli nie zostaną podjęte odpowiednie działania, wówczas zanieczyszczenia i ich skutki w wodach Odry mogą mieć wpływ na funkcjonowanie ekosystemów Bałtyku – pisze w apelu WWF.  

Chociaż odpowiedzialność za zanieczyszczenie rzeki leży po stronie Polski i Niemiec, tylko wspólne wysiłki na rzecz oczyszczenia Odry mogą zagwarantować bezpieczeństwo dla Bałtyku, który jest akwenem wspólnym dla wielu państw. Dlatego ekolodzy apelują o wspólne działanie i ustalenie długoterminowych procedur, które zadziałają w przypadku kolejnych zagrożeń. 

Dodatkowo WWF domaga się od rządów Niemiec i Polski, aby przygotowały i uchwaliły Rządowy Program Restytucji Ekosystemu Odry. Niezbędne ma być także zaprzestanie dalszego eksploatowania rzeki i przekierowanie środków finansowych na jej renaturyzację [od red.: przywrócenie stanu naturalnego, możliwie bliskiego stanowi pierwotnemu sprzed ingerencji przez człowieka].

Pojawią się też pomysły, aby utworzyć na Odrze nowy park narodowy. Moment skupienia się uwagi opinii publicznej na katastrofie, która rozegrała się na drugiej największej polskiej rzece, należy z pewnością wykorzystać, aby zapewnić bezpieczeństwo dla tego wyjątkowego środowiska wodnego. Mimo wszystko, regeneracja ekosystemu zajmie jeszcze wiele lat. 

Przyczyna zatrucia Odry

Przyczyna masowego wymierania ryb i innych organizmów nie została jeszcze ustalona ze stuprocentową pewnością. Na katastrofę na rzece Odrze złożyło się najprawdopodobniej kilka czynników:

• niezwykle niski poziom wody,
• jej wysoka temperatura,
• uwalnianie zanieczyszczeń w postaci silnie zasolonej wody, co zapewniło dobre środowisko dla rozwoju „złotej algi”, która zaczęła wydzielać toksyny niebezpieczne dla organizmów żyjących w Odrze.

Złote algi przyczyną skażenia Odry? Naukowcy coraz bliżej wyjaśnienia katastrofy ekologicznej

źródło i zdj. główne – media.wwf.pl

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.